-
funkcjonariusz SG - opiekun powrotowy podczas rozmowy z cudzoziemcem
Program Reintegracji jest realizowany przez Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej Frontex przy współpracy z instytucjami krajowymi, w przypadku Polski jest to Straż Graniczna.
Aktualnie program skierowany jest do obywateli około 40 krajów (w tym m.in. Indii, Bangladeszu, Iraku, Kazachstanu, Pakistanu, Somalii, Turcji czy Wietnamu), których pobyt na terenie UE jest nieuregulowany. Idea projektu polega na szczegółowym przygotowaniu planu powrotu cudzoziemca do kraju pochodzenia, a sytuację danej osoby po powrocie wspierają i monitorują partnerzy (w tym Caritas, IRARA, ETTC, WELDO, LMF i podmioty współpracujące).
W ramach programu cudzoziemiec ma zapewnioną pomoc partnerów od momentu przybycia do kraju pochodzenia oraz wsparcie finansowe z budżetu Agencji Frontexu (od kilkuset do kilku tysięcy euro). Partnerzy działający na miejscu udzielają wsparcia w zakresie znalezienia pracy, założenia działalności czy też ochrony zdrowia i edukacji. Program zapewnia bezpieczeństwo co do poufności danych osobowych i przestrzegania praw podstawowych.
Ważnym założeniem programu jest trwałość i stabilność powrotu cudzoziemca, dlatego funkcjonariusze SG - opiekunowie powrotowi, szczegółowo analizują sytuację danej osoby i wspólnie z nim opracowują wniosek o przyznanie pomocy. Strażnicy graniczni zaangażowani w projekt regularnie przechodzą szkolenia z zakresu psychologii, aspektów kulturowych, prawa, obsługi systemów i poszerzania wiedzy i świadomości o sytuacji w krajach, do których powracają cudzoziemcy.
W Bieszczadzkim Oddziale SG opracowywaniem wniosków zajmuje się m. in. personel Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców w Przemyślu. Cudzoziemcy informowani są o programie poprzez wyświetlane spoty oraz ulotki i materiały. Nierzadko obcokrajowcy sami zgłaszają się do projektu mając kontakt z cudzoziemcami, który skorzystali już z programu i przekazali swoje pozytywne doświadczenia. Jak się okazuje, najlepszym sposobem informowania są jednak bezpośrednie rozmowy z opiekunami powrotowymi, dlatego funkcjonariusze doskonale znający sytuację prawną cudzoziemców osobiście informują o możliwościach jakie daje projekt reintegracji.
Podstawowym warunkiem udziału w programie jest wola cudzoziemca. W 2023 i 2024 roku w Bieszczadzki Oddziale SG opracowano 104 wnioski o przystąpienie do programu, które dotyczyły obywateli 11 państw (głównie Turcji, Gruzji, Indii oraz Iraku).
Analizując opracowane już wnioski, można rozróżnić dwie grupy cudzoziemców chętnych do skorzystania z projektu. Niektórzy ze względów formalnych lub prawnych nie mogą zalegalizować pobytu na terenie UE i decydują się na powrót , pozostali nie chcą kontynuować procedur legalizacyjnych, gdyż już w trakcie pobytu w krajach UE z różnych względów (w tym np. ze względów losowych i rodzinnych) postanawiają powrócić do kraju pochodzenia.
Obcokrajowcy coraz częściej korzystają z programu, gdyż pozwala on zbudować im poczucie bezpieczeństwa i daje możliwość osobiście podjąć decyzję o powrocie i rozpocząć godne funkcjonowanie w kraju pochodzenia.
Zasięg projektu ciągle wzrasta, zarówno w zakresie liczby partnerów wspierających cudzoziemców w poszczególnych krajach, jak również listy państw powrotu.